Dòpu chèl sbarch l’è vignüü ‘l pü bèl

Astùra sarìi àa ‘n pòo stüf de sentì cüntà sü dùma de ròbi séri e scabrùsi de digerì, de viàcc cun bàrchi a véla fàci sü de lègn, de aburìgeni cul nas schisc vignüü ‘nscià dèl’Àsia a piòti, de purtughés che ià scuprìi sta tèra prìma de Cook ciapàndu la ciuladüra, de fursàa cùi os fo dèla schéna par i vis’ciàdi u tacàa sü cùla füm e avanti; che pìva! 

Li fa ma fa vignì ‘n pòo la malincunìa ànca a mì, li ròbi de nuziùn iè mìga ‘l mè fort.  Arìpo dicc: “Vèrgin Marìa!, ma chèl li i la sa giù lùnga!”  Vularési mìga anganàv, ma chìli iéra tüti ròbi che u legiüü sü par i lìbri adès che su scià marü cùi agn e gòo ‘n pü nigùt de fa, antemdùmas. Se vu dacc chèl’ampresiùn, che mì ga rüi tegnìm an cràpa tüt stu savè, l’è mèi che ‘l desmenteghìi; su mìga iscì bràu, mì vularési èsal ma ‘nvéci de ‘ndà a scöla, cu séri bòcia ‘n pòo nitùn, andàvi a pas ‘l mè témp a ramà sü cazulòcc sü par i sélvi u a pelà niàdi de piciarùs.

 La mìa regiùra la facc al so duér, cun tüti i sacrusànti racumandaziùn de fa ‘l bràu, de sta atént, de vèss al mudèl dèla famìglia, la ma ‘nviàva lì tüti i matìni parchè la vuléva fam diventà ‘na persùna istrüìda, iscì da grant arési pudüü fa fùrse ‘l dutùr u l’avucàa e se ‘l ma creséva sü ‘n gran müs de tòla: al puliticànt u àa  ‘l sìndech; anvéci u duüü cuntentàm de finì chilò a ramà sü sterlìni de giubàs… ; völarà dì che ‘l sarà par ‘nòtra òlta.

Alùra al sarà mèi turnà àli méi sturièli, tüti véri vèh!, ma cundìdi sü cun an pit de fantasìa e fùrsi àa quài balèta tràcia int giüstu par spas.  Mì gu bisùgn de badentàm cùma va li cünti sü, u de grignà àa se scrìvi de ròbi che ta duaréset lücià.  Li aventüri dèla vìta s’ga de vedèli sùta la lüs dèl’utimìsmu, ciapàli cùma li vée e ramàli sü cùma i crudèli dèi àrbul, l’è ‘nütil mèt giù ‘l pot parchè ‘l ta vée ‘n sacòcia nigùt, s’ga de vèss alégru parchè l’alegrìa, cùma i dis chìi che lésc la càrta dèl zücher, la ta làga ignì vècc e la ta fa scampà ‘n toch depü; mì ga crédi poch a chèl pruèrbi che dis: i vècc s’garés de cupài cùra che iè amò pìscen par tösai de tùrna.

Iscì adès riciàpi ‘l discùrs, dòpu al mè famùs viàcc par rüà chilò ‘n Üstràglia cu ‘na cruciéra an mutinàv de mài pü desmentegàm ‘ndùa, se regòrdi bée, ma séri fermàa de cüntà sü an chèl mumént cu i ga mandàa al “campo di smistamento”, chìli famùsi baràchi cun al còmut a sbalz, dòpu avèch casciàa sü par an trénu che l’éra pégiu de chèl dèla FAV che ‘l fàva la spöla tra Tiràn-Sùndri an di agn dèla sgaiùsa.

Chèl l’éra ‘n trenìn de lìnea culùr rus smùnt smaiàa giù dèl sul, cun int bànchi de lègn par sentàs giù e che ‘l vàva nèl’intèrnu a menàch vèrsu ‘n destìn che ‘n cugnuséva gnamò. Chìi quàtru gacc che gh’éra già sü, i pendulàr cùma s’deva  adès, i parlàva an inglés e àa i avìs tacàa fo, iéra an sta léngua scrìcia tüta ‘n de ‘na manéra e dìcia ‘n di nòtra; i pudéva vèss àa in cinés che tant an capìva nigùt. 

Al caputrénu u biglietée, cun scià ‘na bùlgia de cüràm al col piéna de tulìn che sa picàva ‘nsèma, àa lüü grant cùma ‘n lanternùn, cun sü ‘n capèl de fa grignà i pàser, par üsàch i bèli manéri, al cercàva de dich vargùta sturgéndu sü i britùn sùta ‘n nas che ‘l paréva al pisciàs an bùca; nòtri sémpri a dì “yes” cùma maüch cun sü ‘l müs de maschèrpa, an sa pundàva a chèl che l’éra dicc che ‘l che tambascàva ‘n pit de inglés amparàa àla Trumbìni de Tiràn cu l’éra bòcia par fach la tradüziùn; al credarìi mìga, stu òrghen püsée de nòtri par mìga dich d’òtru, diséva che ‘l séra sbagliàa e cunfundüü sü ‘n pit par l’emuziùn, lüü l’éra stüdiàa ‘l francés, parchè ‘l maèstru de inglés l’éra ciapàa i verüs’cc de chèl bòcia sentàa giù ‘n funt àla clas an dèl banch di àsan e cun òtri cumplicaziùn, i l’éra spedìi a ca parchè ‘l paréva che ‘l tiràs i argàli; cu ‘l sa ramàa fo, stu por sacramént malandàcc, la preferìi fa vargùta d’òtru parchè a Tiràn sa la pü vedüü gnàa ‘n cartulìna.

Cici Bonazzi

Ascolta l'audio

(dizione a cura di Ezio Maifrè)